Tu jest pamięć i tutaj świeczka.
Tutaj napis i kwiat pozostanie.
Ale zmarły gdzie indziej mieszka
na wieczne odpoczywanie.
( Joanna Kulmowa)
1 listopada to w polskiej tradycji dzień pamięci nie tylko o bliskich zmarłych, ale także dzień pamięci narodowej. Symbol pamięci – znicze – płoną nie tylko na grobach członków rodziny. Świece i kwiaty składamy też na mogiłach powstańczych, grobach poległych we wszystkich wojnach, osób zasłużonych dla Polski oraz pod pomnikami i kapliczkami. Pięknym zwyczajem jest zapalanie zniczy na bezimiennych, opuszczonych grobach.
Polskie tłumne odwiedzanie cmentarzy 1 listopada jest unikatowe na skalę Europy. Wolontariusze ze Szkolnego Koła Wolontariatu odwiedzili mogiły żołnierzy różnych powstań i wojen na Cmentarzu Rakowickim. 27 października, przed dniem Wszystkich Świętych , zapaliliśmy na nich dostarczone przez Was znicze, oddając hołd tym, którzy oddali życie za wolność Ojczyzny. Pamiętajmy, że „Ojczyzna, to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć, tracą życie”
W dniu Zaduszek,
w czas jesieni
odwiedzamy bliskich groby,
zapalamy zasmuceni
małe lampki – znak żałoby.
Światła cmentarz rozjaśniły,
że aż łuna bije w dali,
lecz i takie są mogiły,
gdzie nikt lampki nie zapali.
(W. Broniewski, Zaduszki)